وکیوم تراپی زخم

روش نوین ترمیم زخم ها : وکیوم تراپی زخم

درمان زخم بخصوص زخم های مزمن و پیچیده در مواقعی به یک چالش طولانی برای بیماران و پزشکان تبدیل می شود و به درمان های معمول پاسخ نمی دهد. این امر در مورد زخم های مزمن مثل زخم پای دیابتی، زخم های سوختگی و زخم بستر بیشتر صدق می کند. خوشبختانه روش های درمان زخم ها روزبروز در حال گسترش هستند و درمان های نوین به روش های معمول اضافه می شوند. یکی از این روش ها وکیوم تراپی زخم یا درمان زخم با فشار منفی است.

در این مقاله وکیوم تراپی زخم را به همراه کاربردها، فرآیند انجام، اثرات، مزایا و معایب آن بررسی می کنیم.

وکیوم تراپی زخم چیست و چگونه کار می کند؟

درمان زخم با فشار منفی (Negative Pressure Wound Therapy) یا وکیوم تراپی زخم (VAC therapy) روشی است که طی آن از یک سیستم مکش (فشار منفی) استفاده می شود تا بر زخم اثر گذاشته و به درمان سریع تر آن کمک کند. این سیستم تشکیل شده از دستگاه مکش، پانسمان فوم، اتصالات و مخزن است که در کنار هم به حذف ترشحات زخم و تحریک جریان خون و دیگر فرآیند ها برای بهبود زخم می انجامند.

در روند وکیوم تراپی، لوله و اتصالات با روشی مخصوص به سطح زخم متصل می شوند و از سمت دیگر دستگاه مکش، فشار منفی را اعمال می کند که موجب تخلیه ترشحات و تحریک جریان خون و چند مکانیسم اثر دیگر می شود. مجموع این فرآیند به بهبود زخم هایی که به کندی التیام پیدا می کنند می انجامد، بنابراین یک روش تکمیلی مؤثر برای زخم های مزمن است.

مکانیسم اثر وکیوم تراپی زخم

روند وکیوم تراپی از چند جهت به بهبود زخم کمک می کند که مهم ترین اثرات آن را شرح می دهیم.

تخلیه ترشحات زخم

مایعات اضافی و ترشحات زخم که بر زخم های مزمن و عفونی وجود دارند، مانع از کاهش التهاب و تشکیل بافت جدید می شوند؛ بنابراین لازم است تا از زخم برداشته شوند. فشار منفی ایجاد شده توسط دستگاه وکیوم این ترشحات اضافی و مایعات را از محل زخم تخلیه می کند و به مخزن منتقل می کند. در نتیجه ادم و التهاب کاهش یافته و محیط زخم برای ترمیم زخم و ایجاد فاکتور های رشد فراهم می شود.

تحریک جریان خون

یک اثر مهم دیگر وکیوم تراپی زخم، تحریک جریان خون به وسیله مکش ایجاد شده است. فشار منفی یا مکشی که ایجاد می شود فشار خون را در ناحیه اطراف زخم افزایش می دهد، که به دنبال خود خون رسانی بیشتر را به ایجاد می کند. نتیجتا اکسیژن و مواد مغذی بیشتری به بافت های آسیب دیده می رسد که به تسریع روند زخم کمک بسیاری می کند.

از این رو وکیوم تراپی برای زخم های ایسکمیک که از کمبود جریان خون رنج می برند، یا سایر زخم هایی که روند بهبود آن ها به دلیل اختلالات گردش خون کند است، روشی مؤثر و مفید محسوب می شود.

تحریک رشد بافت جدید

فرآیند تشکیل بافت گرانولاسیون در ترمیم و درمان زخم نقش اساسی دارد. این بافت از سلول های جدید ایجاد می شود که توسط فاکتور های رشد تحریک می شوند؛ بنابراین اگر در زخمی بافت گرانوله به خوبی شکل نگیرد، بهبود زخم مختل می شود.

فشار منفی ایجاد شده توسط دستگاه وکیوم، موجب تحریک رشد سلول های جدید به ویژه فیبروبلاست ها می شود. فیبروبلاست ها سلول هایی هستند که مسئول تولید کلاژن و دیگر اجزای ماتریس خارجی سلولند، که نقش مهمی در ترمیم زخم دارد. بنابراین فشار منفی وکیوم تراپی موجب تحریک تشکیل بافت گرانولاسیون که بافتی همبند و غنی از عروق خونی است می شود، که خود اساس و پایه ترمیم زخم هاست.

کاهش بار باکتریایی

باکتری های موجود در سطح زخم عامل اصلی عفونت زخم هستند که می تواند شرایط زخم را بسیار وخیم کند. برای پیشگیری از خطر عفونت لازم است باکتری ها از بین رفته یا کم شوند. تخلیه ترشحات زخم که حاوی بار باکتریایی است، به کاهش تعداد باکتری ها کمک کرده و خطر عفونت را کاهش می دهد.

از سوی دیگر با بهبود جریان خون و رسیدن مواد مغذی و تحریک رشد، سیستم ایمنی هم بهتر می تواند با باکتری های عفونت زا مقابله کند.

کاهش درد و ورم

با کاهش ادم و التهاب زخم که ناشی از ترشحات، مایعات اضافی و خون است، درد بیمار هم کمتر می شود. بنابراین وکیوم تراپی زخم از طریق کاهش ادم و التهاب به کاهش درد هم کمک می کند که برای بیمار دچار زخم های مزمن بسیار مهم است.

نزدیک کردن لبه های زخم

فشار منفی ایجاد شده در سیستم وکیوم تراپی، موجب نزدیک شدن لبه های زخم به هم می شود. این امر خود در بسته شدن زخم و کاهش اندازه آن و در نتیجه بهبود سریعتر آن بسیار مؤثر است. بنابراین برای زخم هایی با وسعت زیاد نیز وکیوم تراپی روشی مؤثر جهت کاهش اندازه زخم است.

مجموعا می توان گفت وکیوم تراپی با ایجاد محیط درمانی مناسب برای زخم، در کنار تحریک مجموعه فرآیند های بیولوژیکی، به بهبود زخم های مزمن و پیچیده که به سختی التیام پیدا می کنند، کمک می کند.

 

اجزاء سیستم وکیوم تراپی زخم

درمان با استفاده از فشار منفی یک سیستم است، به این معنی که مجموعه ای از اجزاء به صورت هماهنگ و مرتبط با یکدیگر کار می کنند. اجزاء این سیستم را به همراه عملکرد هر یک بررسی می کنیم.

پمپ وکیوم (دستگاه مکش)

اصلی ترین بخش سیستم وکیوم تراپی پمپ وکیوم است. این دستگاه فشار منفی را به صورت کنترل شده روی زخم اعمال می کند، تا هم ترشحات از زخم برداشته شوند و هم با حالت مکش ایجاد شده، گردش خون در ناحیه زخم افزایش یابد.

پمپ های وکیوم در انواع مختلفی وجود دارند که از نظر قدرت و اندازه متفاوتند. نوع پرکاربردی از این پمپ ها مدل سبک و قابل حمل است که در وکیوم تراپی زخم در منزل از آن استفاده می شود. پمپ ها از نظر قابلیت شارژ یا برقی بودن، سیستم هشدار و قدرت نیز مدل های مختلفی دارند.

پانسمان

یکی دیگر از اجزای مهم و اصلی، پانسمان وکیوم تراپیست. در وکیوم تراپی زخم از پانسمانی مخصوص استفاده می شود که با پانسمان های معمولی تفاوت دارد. این پانسمان باید به گونه ای طراحی شده باشد که قابلیت جمع کردن ترشحات داخل خود را داشته باشد. هم چنین پانسمان باید بتواند فشار منفی که از طرف دستگاه وارد می شود هم تحمل کند بدون آن که صدمه ای ببیند.

پانسمان وکیوم تراپی قابلیت نفوذپذیری بالایی داشته و منعطف و متخلخل است. از دیگر ویژگی های این پانسمان ها زیست سازگار بودن و قابلیت حفظ رطوبت توسط آنهاست.

از سه نوع پانسمان برای درمان با فشار منفی استفاده می شود:

پانسمان فوم سیاه، فوم سفید و پانسمان گاز.

فوم سیاه

فوم سیاه رایج ترین نوع پانسمان است که از پلی یورتان ساخته شده و انعطاف پذیری بالایی دارد. این پانسمان دارای منافذ بزرگ است که مقدار زیادی از ترشحات را جذب کرده و به تحریک رشد بافت گرانوله کمک می کند. فوم سیاه برای زخم ها با ترشحات زیاد کاربرد دارد.

فوم سفید

جنس پانسمان فوم سفید معمولا از پلی وینیل الکل است. منافذ این پانسمان کوچک تر هستند و برای زخم هایی مناسبند که ترشحات کم تا متوسط دارند. فوم سفید سفت تر از فوم سیاه است و خاصیت ارتجاعی کمتری هم دارد. به دلیل رنگ سفید فوم، ترشحات جذب شده به خوبی قابل دیدن هستند. برای زخم های سطحی و زخم ها با ترشحات کم یا بدون ترشح و هم چنین زخم هایی که نیاز به محافظت از بافت های حساس مثل تاندون و استخوان دارند، از فوم سفید استفاده می شود.

پانسمان گاز

این نوع پانسمان که از جنس گاز استریل است به دلیل ویژگی های خاص خود در برخی موارد بجای فوم ها استفاده می شود. پانسمان گاز قابلیت نفوذپذیری بالایی دارد چرا که دارای منافذ زیاد است، که این خود به خروج ترشحات و هوا از زخم کمک می کند.

انعطاف پذیری گاز هم بالاست و به خوبی روی زخم قرار می گیرد. اما قابلیت جذب پانسمان کم است و برای زخم هایی مناسب است که ترشحات کمی داشته یا بدون ترشح هستند.

تهویه مناسب، محافظت از زخم، قابلیت استفاده روی بافت های حساس مثل استخوان و تاندون و قیمت ارزان تر نیز از دیگر ویژگی های پانسمان گاز در وکیوم تراپیست.

 

لوله رابط

از دیگر اجزای مورد نیاز در سیستم وکیوم تراپی لوله رابط است که نقش آن انتقال ترشحات و فشار ایجاد شده بر زخم است. در واقع لوله رابط بین پانسمان و دستگاه وکیوم است که امکان تخلیه مؤثر ترشحات به مخزن را فراهم می کند.

لوله رابط معمولا از جنس سیلیکون یا مواد مشابه است که هم انعطاف پذیر بوده و هم در مقابل انسداد مقاوم است. این ویژگی اهمیت زیادی دارد، چرا که لوله باید بتواند بدون خم شدن یا مسدود شدن ترشحات را به مخزن منتقل کند و در روند کار سیستم اختلال ایجاد نکند.

علاوه بر تخلیه ترشحات، ایجاد و حفظ فشار منفی از سوی دستگاه هم از وظایف اصلی لوله رابط است.

لوله رابط در جلوگیری از نشت هوا و حفظ محیط بسته سیستم هم نقش مهمی دارد.

 

مخزن جمع آوری

مواد و ترشحات جمع آوری شده از زخم به مخزن منتقل می شوند. جنس مخزن ها معمولا از پلاستیک شفاف و مقاوم است که به درمانگر این امکان را می دهد بتواند میزان و نوع ترشحات زخم را ببیند. مخزن های جمع آوری در حجم های مختلفی وجود دارند که بسته به نوع درمان انتخاب می شوند.

لازم به ذکر است که تعویض و جمع آوری و دور انداخته شدن مخزن نیاز به رعایت اصول و پروتکل های بهداشتی دارد.

 

فیلم چسبان

اهمیت و وظیفه فیلم چسبان یا فیلم شفاف، در به وجود آوردن لایه ای پوششی روی پانسمان و اطراف زخم است. در واقع فیلم شفاف، پانسمان و لبه های زخم را مهر و موم می کند، تا هوا از خارج و فشار منفی ایجاد شده در داخل نشت نکنند. حفظ فشار منفی اهمیت زیادی در کارکرد سیستم دارد.

فیلم چسبان هم چنین یک لایه محافظتی ایجاد می کند که به رطوبت محیط زخم هم کمک می کند.

تثبیت اجزاء و پانسمان فوم به محل خود هم از دیگر وظایف فیلم شفاف است.

چسبندگی مناسب، قابلیت انعطاف پذیری بالا، شفافیت و قابلیت تنفس از ویژگی های فیلم چسبان مناسب در سیستم وکیوم تراپی زخم است.

 

سایر اجزا

ممکن است اجزای دیگری هم در سیستم وکیوم تراپی زخم مورد استفاده قرار گیرند. فیلترهای ضد باکتری، سنسورهای فشار، سیستم هشدار، کیت های شروع کننده، پانسمان های تخصصی و پد های یکنواخت کننده فشار از جمله این اجزا هستند. این اجزا ممکن است در شرایطی خاص برای بهبود عملکرد سیستم مورد استفاده قرار بگیرند، اما جزو اجزاء اصلی سیستم نیستند.

 

نکته:

در سیستم وکیوم تراپی به جز دستگاه وکیوم (پمپ وکیوم) که قابل خرید یا اجاره است، سیار تجهیزات به صورت یکبار مصرف تهیه شده و مورد استفاده قرار می گیرند. بنابراین بیماران برای وکیوم تراپی نیاز دارند تنها تجهیزات یک بار مصرف مثل لوله، مخزن، پانسمان و فیلم را تهیه کرده و از مراکز و کلینیک های درمان زخم دستگاه را به صورت موقت تهیه کنند.

برای وکیوم تراپی زخم و یا تهیه و اجاره دستگاه وکیوم با مشاوران کلینیک عرفان نیایش در ارتباط باشید.

 

مراحل انجام وکیوم تراپی (فرآیند وکیوم تراپی زخم)

وکیوم تراپی یک روش تخصصی درمان زخم است، بنابراین به دانش و مهارت کافی نیاز دارد. از این رو باید توسط پزشک یا درمانگر زخم آموزش دیده انجام شود تا ضمن تأثیرگذاری در درمان، موجب آسیب رساندن به زخم نشود. در ادامه مراحل انجام وکیوم تراپی را شرح می دهیم که دانستن آن برای بیماران و خانواده آن ها نیز مفید است.

1. آماده سازی محیط و تجهیزات

• ابتدا لازم است محیط انجام وکیوم تراپی آماده شود. بدین منظور اتاق باید تمیز و بهداشتی شود (چه در منزل بیمار و چه کلینیک)
• سپس تجهیزات مورد نیاز از جمله دستگاه وکیوم، پانسمان فوم مخصوص، فیلم چسب دار، لوله و کانکتور، قیچی استریل شده، دستکش استریل، محلول شستشوی زخم و سایر لوازم در دسترس قرار می گیرند.
• بهتر است محیط اتاق خلوت و آرامش بخش باشد و افراد در آن تردد نکنند.
• تمامی وسایل را پیش از شروع مراحل آماده کنید تا در حین کار مجبور به ترک محیط نداشته باشید.

2. آماده سازی بیمار

• پیش از انجام مراحل وکیوم تراپی بیمار باید از روند درمان و اهداف آن آگاه باشد تا آمادگی و همکاری لازم را در این زمینه داشته باشد.
• ممکن است برای کاهش درد بیمار نیاز به تجویز داروهای مسکن باشد، که باید تحت نظر پزشک صورت گیرد.
• بیمار می تواند به منظور آرامش بیشتر، به مطالعه یا سایرفعالیت های آرامش بخش بدون تحرک بپردازد.

3. آماده سازی زخم

• زخم و پوست اطراف زخم باید به طور کامل تمیز باشند و با محلول مخصوص ضد عفونی شوند.
• در صورتی که بافت مرده یا آسیب دیده (نکروزه) وجود دارد باید برداشته شود، که این کار هم حتما باید تحت نظر پزشک باشد. عمل برداشتن بافت مرده یا دبریدمان خود روش های مختلفی داشته و نیاز به دقت و مهارت دارد، بنابراین حتما باید توسط درمانگر آموزش دیده انجام شود.
• زخم باید با محلول شستشو استریل شود، تا در صورتی که آلودگی هایی چون بافت و پوست، خون، چرک، یا آلودگی های خارجی مثل پرز وجود دارد شسته شوند.

4. قرار دادن پانسمان

• در فرآیند وکیوم تراپی از پانسمان های فوم سیاه یا سفید و یا پانسمان گاز استفاده می شود، که درمانگذ آن را بسته به شرایط زخم و بیمار انتخاب می کند.
• سپس یک قطعه از پانسمان به اندازه زخم و شکل زخم بریده شده و در محل زخم قرار می گیرد.
• فوم یا گاز باید به گونه ای قرار گیرند که تمام سطح زخم را بپوشانند و با لبه های زخم در تماس باشند.

 

5. قرار دادن لوله

• یک لوله نازک از طریق کانکتور به فوم یا گاز وصل می شود، که در واقع راه را برای فشار منفی دستگاه به زخم باز می گذارد.
• لوله نیز باید به گونه ای قرار گیرد که ترشحات زخم به خوبی قابل تخلیه باشند.

6. پوشاندن زخم

• با استفاده از یک پانسمان فیلم شفاف چسبدار، فوم یا گاز که روی زخم قرار گرفته پوشانده می شود.
• فیلم باید به گونه ای قرار گیرد که زخم، لوله و پانسمان را به خوبی مهر و موم کند و از نشت هوا جلوگیری شود.

7. اتصال دستگاه

• انتهای لوله ای که آماده شده به دستگاه متصل می شود.
• فشار منفی باید توسط پزشک یا پرستار تنظیم شود تا روند درمان آغاز شود.
• بهتر است پیش از روشن کردن دستگاه، یک بار دیگر تمام اتصالات بررسی شوند تا به درستی قرار گرفته باشند.

8. شروع درمان

• دستگاه با فشار کم روشن شده و شروع به تخلیه ترشحات می کند.
• فشار دستگاه باید تدریجا زیاد شود و نه ناگهانی، بخصوص برای افرادی که در جلسات اولیه درمان هستند.
• در صورتی که فشار نامناسب باشد هم می تواند موجب درد بیمار شود و هم به زخم آسیب برساند.
• در طول جلسه درمان هم بیمار و هم وضعیت زخم باید به طور مرتب بررسی شود تا اشکالی در فرآیند درمان وجود نداشته باشد.

9. تعویض پانسمان

• پس از پایان کار دستگاه در هر جلسه، زخم شستشو شده و پانسمان مخصوص روی آن قرار می گیرد. انتخاب نوع پانسمان هم به شرایط زخم بستگی دارد.
• پانسمان بعد از وکیوم تراپی باید هر 2 الی 3 روز یکبار توسط پرستار تعویض شود.
• ضروریست هنگام تعویض پانسمان، زخم و پوست اطراف آن بررسی شوند تا اگر بافت مرده وجود دارد برداشته شود.

10. اتمام درمان

• پس از تمام شدن جلسات درمانی، وکیوم تراپی متوقف می شود اما پانسمان های معمولی باید روی زخم قرار داده شوند.

نکته :

همانطور که در مقدمه این قسمت هم عنوان کردیم، مراحل گفته شده برای اطلاع از روند درمان هستند و یک نمای کلی را نشان می دهند. جزئیات بسیار بیشتری وجود دارد که افراد آموزش دیده و ماهر به آن وارد هستند. بنابراین، روند درمان زخم با فشار منفی حتما باید توسط پرستار یا درمانگر زخم انجام شود و با توضیحات تئوری قابل انجام نیست.

 

موارد کاربرد وکیوم تراپی زخم

یکی از سوالات بسیار مهم در مورد وکیوم تراپی زخم این است که درمان با فشار منفی، برای چه زخم هایی کاربرد دارد؟

به طور کلی باید گفت برای زخم هایی که روند درمانی آن ها به کندی پیش می رود و برای بهبود نیاز به تحریک عوامل دارند، می توان از روش های نوین درمان زخم چون وکیوم تراپی استفاده کرد. البته وکیوم تراپی برای برخی زخم ها مناسب نیست که در بخش های بعد به آن خواهیم پرداخت؛ اما حالا می خواهیم بررسی کنیم وکیوم تراپی برای چه زخم هایی کاردبرد دارد؟

درمان زخم های مزمن با وکیوم تراپی

بیشترین استفاده از فشار منفی برای درمان زخم ها، در مورد زخم های مزمن است. زخم های مزمن آسیب هایی هستند که بیش از 6 هفته از بروز آن ها گذشته و درمان نشده اند. زخم های مزمن معمولا به دنبال شرایط خاص سلامتی مانند ابتلا به دیابت، مشکلات گردش خون، سیستم ایمنی ضعیف و فشار طولانی مدت ایجاد می شوند. تمامی این شرایط زمینه را برای کند بودن درمان فراهم می کند و بیمار مدت های طولانی با زخمی که خوب نمی شود درگیر است.

یکی از روش های نوین که برای بسیاری از زخم های مزمن مؤثر است وکیوم تراپیست. برخی از زخم های مزمن که وکیوم تراپی برای آن ها کاربرد زیادی دارد را بررسی می کنیم.

وکیوم تراپی زخم دیابتی

از شایع ترین انواع زخم های مزمن زخم دیابتیست که دلیل اصلی بروز آن مشکلات گردش خون، نوروپاتی دیابتی و کاهش توانایی بدن در ترمیم زخم هاست. معمولا زخم دیابتی در پاها و انگشتان ایجاد می شود و از آن به عنوان زخم پای دیابتی هم یاد می شود. زخم دیابتی در صورت عدم درمان می تواند عوارض جدی چون عفونت گسترده، قانقاریا یا حتی قطع عضو را به دنبال داشته باشد.

درمان زخم دیابتی چند جانبه است، بنابراین در کلینیک های درمان زخم روش های مختلف برای درمان زخم پای دیابتی تجویز می شود. دارودرمانی، کنترل قند خون، مدیریت ترشحات زخم، استفاده از پانسمان های مدرن و دبریدمان در صورت نیاز از جمله روش های اصلی هستند. یک روش مکمل دیگر هم وکیوم تراپیست.

مزایای وکیوم تراپی زخم دیابتی

از آنجایی که زخم های دیابتی در بیشتر مواقع از گردش خون ضعیف رنج می برند، وکیوم تراپی می تواند با افزایش گردش خون در ناحیه زخم به بهبود آن کمک کند.

هم چنین زخم های دیابتی معمولا دارای ترشحات زیادی هستند که خطر عفونت را بالا می برد و باید مدیریت شود. در صورتی که عفونت فعال وجود نداشته باشد، وکیوم تراپی با کاهش ترشحات خطر عفونت را هم از بین می برد.

هم چنین کاهش التهاب، کاهش درد و کاهش اندازه زخم از دیگر مزایای وکیوم تراپی برای زخم دیابتی هستند.

وکیوم تراپی زخم دیابتی می تواند نیاز به تعویض مکرر پانسمان را هم کمتر کند، که هم از نظر راحتی بیمار و هم هزینه ها اهمیت زیادی در درمان زخم پای دیابتی دارد.

 

زخم بستر و وکیوم تراپی

از دیگر زخم های مزمن که درمانی چالش برانگیز و کند دارد، زخم بستر یا زخم فشاریست. زخم فشاری زمانی ایجاد می شود که نقاطی از بدن به دلیل عدم تحرک بیمار، مورد فشار و اصطکاک قرار گرفته و دچار آسیب می شوند. از این رو می توان فهمید زخم بستر برای افرادی به وجود می آید که به علت بیماری یا مشکلات سلامتی، قادر به حرکت نبوده و در بستر یا صندلی چرخ دار به سر می برند.

زخم های فشاری دارای 4 درجه هستند، که در درجات سوم و چهارم بسیار وخیم بوده و درمان سختی دارند. با این حال ضروریست که روش های درمان هرچند طولانی هم انجام شود، چرا که عدم درمان می تواند به عفونت گسترده یا حتی مرگ بی انجامد.

برای زخم بستر درجه دوم، سوم و چهارم در صورتی که عفونت فعال وجود نداشته باشد، می توان از وکیوم تراپی بهره گرفت.

مزایای وکیوم تراپی زخم بستر

وکیوم تراپی برای زخم بستر مزایایی چون بهبود جریان خون، تحریک رشد بافت جدید، کاهش خطر عفونت، کاهش التهاب و کاهش درد را به دنبال دارد.

با این حال مانند زخم های دیگر و حتی با احتیاط بیشتر برای زخم بستر، لازم است وکیوم تراپی توسط پزشک یا متخصص درمانگر زخم انجام شود.

یکی از مزایای وکیوم تراپی به عنوان یک روش مکمل در درمان زخم بستر، قابلیت انجام آن در محل سکونت بیمار است. این مورد برای بیماران مبتلا به زخم بستر اهمیت زیادی دارد، چرا که جابجایی و انتقال فرد به کلینیک و درمانگاه ها در چنین وضعیتی می تواند دشوار باشد. وکیوم تراپی زخم توسط تیم درمانی کلینیک های معتبر، در منزل بیمار هم انجام می شود.

 

درمان با فشار منفی برای زخم های وریدی

زخم وریدی یا سیاهرگی، از دیگر انواع زخم های مزمن است که به دلیل نارسایی وریدی و اختلال در گردش خون در پاها ایجاد می شود. زخم های وریدی اکثرا در قسمت مچ و ساق پا ظاهر می شوند و ممکن است روند درمان پیچیده و طولانی مدتی هم داشته باشند.

از آنجایی که در زخم های وریدی هم با مشکل جریان خون مواجه هستیم، وکیوم تراپی می تواند در به جریان انداختن خون جمع شده مؤثر باشد.

البته که درمان زخم های وریدی تنها به وکیوم تراپی محدود نمی شود و لازم است شیوه های درمانی دیگر هم اعمال شود.

وکیوم تراپی برای زخم های حاد

زخم های حاد آسیب هایی هستند که به صورت ناگهانی به وجود آمده اند و معمولا در مدت زمان کوتاهی بهبود می یابند. زخم سوختگی، بریدگی، تصادف، یا زخم جراحی از این قبیل زخم ها هستند.

اگر چه وکیوم تراپی بیشتر در درمان زخم های مزمن کاربرد دارد، اما می تواند برای زخم های حاد که نیاز به کمک در بهبود دارند هم استفاده شود. از جمله مواردی کاربرد وکیوم تراپی برای زخم های حاد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

زخم های ناشی جراحی

در برخی موارد زخم های جراحی به خودی خود درمان نمی شوند و نیاز به روش های مکمل برای بهبود دارند. از جمله زمانی که:

• زخم به خوبی بسته نشده است: گاهی اوقات زخم جراحی به دلیل عواملی چون عفونت، تکنیک نامناسب جراحی و یا قابل بخیه نبودن، باز می مانند. در این مواقع وکیوم تراپی می تواند به کاهش اندازه زخم و رسیدن سریعتر لبه ها به هم مؤثر باشد.
• زخم های جراحی عفونی: اگر زخم های جراحی دچار عفونت شوند، درمان کند شده و ممکن است زخم مزمن شود. در چنین حالتی نیز وکیوم تراپی با خارج کردن ترشحات زخم می تواند در بهبود آن مؤثر باشد.
• زخم هایی که در معرض عفونت هستند: در مواردی که زخم جراحی به دلیل شرایط خاص بیمار، مثل ابتلا به دیابت، مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی و … به سختی بهبود می یابد، مستعد بروز عفونت است. وکیوم تراپی در چنین مواردی می تواند در پیشگیری از عفونت مؤثر باشد.

سوختگی حاد

زخم سوختگی از جمله زخم های دردناک است که به دنبال آسیب به پوست و بافت ها به وجود می آید. این زخم ها معمولا با تورم و تاول همراه بوده و بسیار مستعد عفونت هستند.

سوختگی های شدید می توانند به زخم مزمن تبدیل شوند و مدت های طولانی فرد را درگیر کنند.

وکیوم تراپی زخم سوختگی حاد در مواقعی که پزشک آن را صلاح بداند می تواند مفید باشد.

با وکیوم تراپی حجم زخم کاهش یافته، مایعات و مواد زائد زخم تخلیه شده، جریان خون بیشتر شده و تحریک رشد بافت جدید نیز اتفاق می افتد.

اما باید در نظر داشت که همه زخم های سوختگی قابل درمان با وکیوم تراپی نیستند. بسیار مهم است که زخم در چه مرحله و وضعیتی قرار دارد. برای مثال اگر زخم در مرحله ای است که بافت گرانوله در حال تشکیل است، وکیوم تراپی می تواند این بافت را از بین ببرد که برای زخم مضر است. از این رو، باز هم تأکید می شود که وکیوم تراپی زخم، باید تحت نظر پزشک انجام شود.

زخم ناشی از تروما

انواع دیگر زخم های حاد چون بریدگی های عمیق، آسیب های ناشی از ضربه یا تصادفات هم ممکن است به روش های مکمل برای درمان نیاز داشته باشند. مزایای وکیوم تراپی برای چنین زخم هایی هم صدق می کند، البته به شرط آن که طبق نظر پزشک و توسط درمانگر زخم انجام شود.

درمان با فشار منفی برای زخم های عفونی

گروه دیگری از زخم ها که معمولا نیاز به درمان های چند جانبه دارند، زخم های عفونی هستند. عفونت زخم زمانی اتفاق می افتد که باکتری ها یا سایر میکروارگانیسم ها وارد زخم شده و در آنجا تکثیر می شوند. به دنبال این اتفاق زخم دچار علائمی چون درد، ورم، ترشح و قرمزی شده و حتی ممکن است علائم سیستمیک چون تب و لرز و تشنج هم اتفاق بی افتد. در صورت عدم درمان زخم عفونی یا درمان نامناسب آن، ممکن است عوارض جدی مثل گسترش عفونت یا حتی عفونت خون اتفاق بی افتد که وضعیتی اورژانسی و تهدید کننده زندگیست.

کاهش بار میکروبی با تخلیه مایعات زخم، افزایش جریان خون و کمک به رشد بافت جدید، کاهش التهاب و درد و دیگر علائم، از جمله مزایاییست که وکیوم تراپی برای زخم های عفونی به دنبال دارد.

نکته مهم :

اگرچه وکیوم تراپی می تواند در کنار سایر روش های درمانی، به بهبود سریعتر زخم های عفونی کمک کند، اما انجام آن به شدت نیازمند احتیاط است؛ چرا که در صورتی که زخم شرایط مناسب را برای این درمان نداشته باشد، یا درمان به نحوه درست صورت نگیرد، حتی ممکن است موجب تشدید و گسترش عفونت به بخش های دیگر هم بشود.

بنباراین وکیوم تراپی زخم های عفونی حتما باید توسط پزشک متخصص و با توجه به شرایط مختص به هر بیمار انجام شود.

 

پیوند پوست و وکیوم تراپی

از دیگر موارد کاربرد وکیوم تراپی، برای زخم هاییست که نیاز به پیوند پوست دارند. در شرایطی که آسیب به وسعت زیادی باشد و پزشک پیوند پوست را جهت درمان تجویز کند، ممکن است از روش وکیوم تراپی هم استفاده شود، که کاربردهای زیر را دارد:

• آماده سازی بستر زخم : وکیوم تراپی با تخلیه مایعات اضافی زخم، می تواند به بهبود بستر زخم کمک کرده و آن را برای پیوند پوست آمده کند. این امر موجب می شود پیوند پوست موفقیت آمیز تر باشد و بهتر صورت گیرد.
• تثبیت پیوند پوست : پس از پیوند پوست نیز ممکن است به منظور تثبیت پوست پیوند خورده در محل زخم، از وکیوم تراپی استفاده شود. فشار منفی کنترل شده می تواند به بهبود جریان خون در پیوند پوست و تسریع بهبود آن کمک کند.
• کاهش خطر عفونت : پس از جراحی پیوند پوست خطر عفونت زخم بالاست. وکیوم تراپی با کاهش التهاب و تخلیه مایعات زخم، می تواند خطر عفونت زخم را هم کاهش دهد.

 

مزایای وکیوم تراپی زخم

درمان با فشار منفی به دلیل مزایای زیادی که دارد تبدیل به یکی از روش های پرکاربرد درمان زخم شده است. از مزایای وکیوم تراپی زخم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

تسریع بهبود زخم

افزایش جریان خون و تحریک رشد که با وکیوم تراپی ایجاد شده، روند بهبود زخم را سریعتر می کند که مزیت بسیار مهمی در درمان زخم است.

کاهش خطر عفونت

زخم های مزمن مثل زخم دیابتی و زخم بستر، علاوه بر عوارضی که خود دارند نگرانی هایی در مورد عفونت هم به وجود می آورند. از آنجایی که خطر عفونت در این زخم ها بالاست، برداشتن ترشحات و چرک اهمیت زیادی دارد، که این با فشار منفی ایجاد شده تا حد خوبی انجام می شود.

حفظ رطوبت مناسب

داشتن رطوبت مناسب یکی از شرایط اصلی درمان زخم است. کم بودن یا زیاد بودن رطوبت هردو برای زخم مضر هستند. وکیوم تراپی شرایط ایده آلی برای زخم از نظر رطوبت آن فراهم می کند که این یک مزیت دیگر است.

کاهش درد

اگرچه وکیوم تراپی در مرحله اجرا دارای مقداری درد است، اما با کاهش التهاب در روند کلی درمان، درد بیمار در مراحل بعدی کاهش می دهد.

کاهش نیاز به تعویض پانسمان

به دلیل جذب ترشحات و کاهش رطوبت اضافی، نیاز به تعویض پانسمان های درمانی هم کمتر می شود. این هم از جهت راحتی بیمار اهمیت دارد و هم از نظر اقتصادی هزینه ها را کاهش می دهد.

امکان انجام آن در محل بیمار

وکیوم تراپی زخم از جمله روش هاییست که می تواند در محل سکونت بیمار هم انجام شود، که این مزیت مهمی برای بیماران است؛ چرا که بسیاری از بیماران توانایی مراجعه به کلینیک ها را ندارند. هم چنین بیمار در محل زندگی خود احساس راحتی بیشتری داشته و می تواند به برخی فعالیت های سبک خود مثل مطالعه هم بپردازد.

امکان استفاده در انواع زخم

یک مزیت دیگر که می توان برای وکیوم تراپی زخم در نظر گرفت، گستردگی کاربردهای آن است. وکیوم تراپی می تواند برای بسیاری از انواع زخم ها مثل زخم پای دیابتی، زخم بستر، زخم های جراحی، زخم سوختگی و غیره مورد استفاده قرار گیرد.

عوارض احتمالی وکیوم تراپی

همه روش های درمانی دارای عوارض احتمالی هستند و وکیوم تراپی زخم هم از این قاعده مستثنی نیست. این عوارض معمولا نادر هستند و در صورت رعایت نکات ایمنی و انجام درمان توسط درمانگر مجرب، احتمال بروز آن ها بسیار کم است. با این حال بیمار باید از این عوارض احتمالی آگاهی داشته باشد تا برای پیشگیری از آن ها هم مراقبت کند.

برخی از عوارض احتمالی شامل موارد زیر است:

درد

برخی بیماران ممکن است در طول روند درمان به ویژه زمان تعویض پانسمان، احساس درد داشته باشند. این درد در جلسات اولیه بیشتر است و به تدریج کمتر می شود. شدت درد خفیف تا متوسط است که با مسکن ها قابل کنترل است؛ اما اگر درد شدید باشد، بیمار باید به درمانگر یا پزشک اطلاع دهد.

جهت کاهش درد ضروریست تا فشار دستگاه مکش تدریجا و طبق تحمل بیمار بالا برود.

خونریزی

در موارد نادر ممکن است خونریزی در محل زخم یا اطراف آن رخ دهد. این خونریزی معمولا خفیف است و با کمی فشار موضعی قابل کنترل است. اما اگر مداوم و شدید باشد، باید درمان متوقف شده و پزشک از آن مطلع شود.

عفونت

از دیگر عوارض احتمالی در وکیوم تراپی خطر عفونت است، که به دلیل عدم رعایت بهداشت در هنگام تعویض پانسمان یا وجود باکتری در محل زخم رخ می دهد. علائم عفونت شامل قرمزی، ورم، درد و ترشح از زخم است که باید سریعا مورد مداوای پزشکی قرار بگیرد. به منظور پیشگیری از عفونت، رعایت اصول بهداشتی در زمان انجام وکیوم تراپی و پس از آن هنگام استفاده و تعویض پانسمان ضروریست.

آسیب به پوست اطراف زخم

در مواردی ممکن است پوست اطراف ناحیه زخم به دلیل فشار منفی ایجاد شده یا چسبندگی پانسمان، دچار آسیب شود. برای جلوگیری از این عارضه باید از پانسمان مناسب، تکنیک صحیح و دقت و مهارت کافی استفاده شود.

تشکیل فیستول

فیستول یک مجرای غیرطبیعی است که بین دو عضو یا بافت ایجاد می شود. در موارد بسیار نادر ممکن است در اطراف زخم مورد درمان با فشار منفی، فیستول ایجاد شود. این مورد به دلیل عفونت یا آسیب به بافت های عمقی رخ می دهد که باید مورد سریعا مورد اطلاع پزشک قرار گیرد.

نکات مهم

• در صورت بروز هر گونه از عوارض گفته شده یا حتی عوارض دیگر، فورا پزشک یا پرستار را از آن با خبر کنید.
• تعویض پانسمان و سایر مراحل درمانی باید با رعایت اصول بهداشتی انجام شوند تا خطر عفونت و آسیب کاهش یابد.
• برای کاهش خطرات و عوارض و اثربخشی هرچه بهتر، به کلینیک و تیم درمانی مجرب و ماهر مراجعه کنید.

 

موارد منع استفاده از وکیوم تراپی زخم

آیا می توان برای همه زخم ها از وکیوم تراپی برای درمان استفاده کرد؟

وکیوم تراپی زخم مانند هر روش دیگری، مزایا و محدودیت های خود را دارد. با وجود تأثیرگذاری چشم گیر وکیوم تراپی برای درمان بسیاری از زخم ها، اما نمی توان از این روش برای همه زخم ها استفاده کرد. در واقع، در مواردی خاص استفاده از وکیوم تراپی توصیه نمی شود و یا حتی می تواند مضر هم باشد.

مواردی که وکیوم تراپی زخم توصیه نمی شود یا باید با احتیاط انجام شود:

• زخم های بدخیم : وکیوم تراپی برای زخم های بدخیم منع مصرف دارد.
• در زخم های نکروزه : در صورتی که بافت نکروزه در زخم وجود دارد، ابتدا باید با روش مناسب دبریدمان شود.
• آسیب های نزدیک به عروق خونی بزرگ یا اعصاب : برای زخم هایی که نزدیک به عروق خونی بزرگ یا اعصاب به وجود آمده اند، فشار منفی می تواند آسیب زا باشد.
• زخم هایی که در معرض خونریزی هستند : فشار منفی می تواند موجب تشدید خونریزی شود که در مواردی خطرناک است.
• بیمارانی که داروهای ضد انعقاد مصرف می کنند : به دلیل افزایش خطر خونریزی، وکیوم تراپی برای بیمارانی که داروهای ضد انعقاد خون (مثل وارفارین) مصرف می کنند، توصیه نمی شود.
• زخم های خشک : برای آن که عملکرد وکیوم تراپی تأثیرگذار باشد زخم باید مرطوب باشد، بنابراین این روش برای زخم های خشک کاربرد ندارد. هم چنین در زخم های خشک مکش ایجاد شده می تواند موجب آسیب و خونریزی زخم شود.
• در صورت حساسیت به پانسمان : اگر بیمار به مواد استفاده شده در پانسمان حساسیت نشان داد، باید پانسمان عوض شده یا از انجام وکیوم تراپی صرف نظر شود.

به طور کلی باید گفت در مورد هر زخمی (مزمن، حاد، عفونی و …) و با هر شرایطی، پزشک معالج باید تصمیم به وکیوم تراپی یا دیگر روش های دیگر بگیرد.

 

وکیوم تراپی زخم در منزل

همانطور که پیش تر در مزایای وکیوم تراپی زخم اشاره کردیم، این روش درمانی قابل انجام در محل سکونت بیمار است. بسیاری از بیماران از جمله بیماران زخم بستر، افراد کهن سال و افرادی که توانایی حضور در کلینیک و درمانگاه را ندارند، ترجیح می دهند درمان را در خانه انجام دهند.

وکیوم تراپی زخم در منزل از جمله خدمات کلینیک های مجهز مانند کلینیک زخم عرفان نیایش است.

تیم درمانگر دستگاه های قابل حمل وکیوم تراپی را در کنار سایر تجهیزات مورد نیاز به محل سکونت بیمار می برند و پس از آماده سازی محیط، درمان را شروع می کنند.

اگرچه درمان در منزل بیمار انجام می شود، اما این کار باید حتما توسط درمانگر انجام شود و نه افراد متفرقه. هم چنین باید پروتکل های بهداشتی و اصولی هم در اجرای روش، تعویض پانسمان، دور ریز کردن مواد و سایر مراحل اجرا شوند.

مزایای وکیوم تراپی زخم در منزل

از مزایای وکیوم تراپی زخم در منزل می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استرس کمتر و آرامش بیشتر بیمار در محیط زندگی خود
• عدم نیاز به مراجعه و انتظار در کلینیک یا درمانگاه
• بیمار امکان انجام کارهای شخصی سبک مثل مطالعه و تلویزیون دیدن را دارد
• نیازی به صرف هزینه و وقت برای رفت و آمد نیست

 

بهترین کلینیک زخم برای وکیوم تراپی

درمان زخم بخصوص زخم هایی که به سختی بهبود می یابند، خود گامی بزرگ است که نیاز به صبر و پیگیری های زیاد برای بیمار و افراد نزدیک وی دارد. از این رو، انتخاب یک مرکز درمان خوب که از ابتدای راه درمان اصولی و مناسب را با کیفیت بالا ارائه دهد اهمیت زیادی دارد. بنابراین توصیه می شود برای درمان زخم خود یا عزیزانتان، پیش از مراجعه حتما مراکز درمانی را بررسی کرده و بهترین کلینیک درمان زخم را انتخاب کنید.

کلینیک زخم عرفان نیایش یکی از بهترین و کامل ترین مراکز برای درمان انواع زخم هاست. از جمله خدمات درمانی عرفان نیایش وکیوم تراپی زخم در کلینیک و در منزل بیمار است.

وکیوم تراپی در کلینیک درمان زخم نیایش در تهران، با بهره گیری از جدیدترین و مجهزترین دستگاه ها و تحت نظر متخصصان زخم و درمانگران با تجربه انجام می شود.

برای مشاوره رایگان در مورد وکیوم تراپی یا سایر روش های درمان زخم با کارشناسان کلینیک در ارتباط باشید.

 

خلاصه ای از آنچه گفته شد

• بسیاری از زخم ها از جمله زخم های مزمن مثل زخم بستر، زخم دیابتی و زخم های وریدی، نیاز به روش های مکمل برای بهبود دارند. یکی از روش های نوین جهت درمان زخم هایی که به سختی بهبود می یابند، وکیوم تراپی زخم است.
• وکیوم تراپی یا درمان با فشار منفی روشی است که طی آن از سیستم وکیوم (مکش) بر روی زخم استفاده می شود. این سیستم شامل پمپ وکیوم، لوله اتصال، پانسمان وکیوم تراپی، فیلم، مخزن و سایر تجهیزات است.
• وکیوم تراپی برای زخم هایی که نیاز به بهبود گردش خون و تخلیه ترشحات دارند کاربرد دارد، از جمله زخم بستر، زخم دیابتی، زخم های سوختگی، زخم های ناشی از تروما و جراحی.
• روش درمانی با وکیوم موجب افزایش جریان خون در ناحیه زخم و در نتیجه رسیدن بیشتر اکسیژن و مواد مغذی به بافت ها می شود. هم چنین با مکش ایجاد شده روی زخم ترشحات زخم برداشته شده و بار میکروبی زخم کاهش می یابد که در کاهش خطر عفونت مؤثر است. درمان با فشار منفی موجب کاهش اندازه زخم و نزدیک شدن لبه های زخم به هم می شود.
• وکیوم تراپی زخم می تواند در منزل یا در کلینیک انجام شود که به شرایط بیمار و نظر پزشک وی بستگی دارد.